Over Knal!
In het najaar van 2021 ontketende het stadsfestival KNAL! een grote culturele big bang in Leuven. Rode draad was de verwondering van de mens over de kosmos en het ontstaan ervan. En dat is niet toevallig. De bigbangtheorie werd geschreven in Leuven. Professor Georges Lemaître lanceerde deze revolutionaire theorie over de oerknal in 1931 aan de Leuvense universiteit. En hij deed de wetenschap op haar grondvesten daveren!
In samenwerking met meer dan honderd partners liet KNAL! zien, horen en voelen hoe de big bang tot op de dag van vandaag kunst en wetenschap geïnspireerd heeft.
Bron van inspiratie
Het ontstaan van de kosmos en het leven op aarde – en daarbuiten! – fascineert al eeuwenlang de mensheid. Het inspireert wetenschappers om een heldere kijk te krijgen op het ontstaan van het leven op aarde. Maar het prikkelt net zo goed de fantasie van kunstenaars en het levert werken op die ons tot op de dag van vandaag raken. Het fenomeen van de big bang is ook voor muzikanten, schrijvers en podiumkunstenaars een ware bron van inspiratie.
KNAL! toont ruim drie maanden lang hoeveel culturele schoonheid de oerknal heeft opgeleverd. Van tentoonstellingen tot lezingen, van muziek tot stadswandelingen, van doe-evenementen tot kijk- en luistermomenten: iederéén beleeft tijdens KNAL! Stadsfestival van de Big Bang de sensationele impact van de oerknal.
Wie is Georges Lemaître?
Georges Lemaître is de vader van de oerknaltheorie en de grondlegger van de moderne kosmologie. Hoog tijd dus om de befaamde wetenschapper beter te leren kennen.
Georges Lemaître werd geboren in Charleroi, op 17 juli 1894. Na de Eerste Wereldoorlog - hij vecht mee aan het IJzerfront - studeert hij wis- en natuurkunde, gevolgd door een studie theologie. In 1923 wordt hij tot priester gewijd. In 1925 krijgt hij zijn aanstelling aan de KU Leuven en werkt hij verder aan zijn kosmologisch onderzoek.
Lemaître verblijft in de jaren twintig vaak in het buitenland. Hij werkt in gerenommeerde instellingen zoals Cambridge University in het Verenigd Koninkrijk en doctoreert aan het befaamde MIT in Amerika. Tijdens zijn Amerikaanse periode kwam hij in contact met vooraanstaande kosmologen zoals Hubble. Geïnspireerd door al die verschillende theorieën en inzichten publiceerde hij in 1931 zijn beroemde artikel in het tijdschrift Nature. Opmerkelijk is dat Georges Lemaître ingaat tegen de heersende wetenschappelijke theorieën. Tot dan dacht men dat het universum statisch was en dat het altijd zo was geweest. Lemaître toont met de relativiteitstheorie van Albert Einstein dat het universum sinds zijn oorsprong steeds verder aan het uitdijen is. Het heelal is dus ooit begonnen vanuit een oeratoom. Het was ‘dag nul’ waarop tijd en ruimte startten. Hij noemde het ook wel ‘de dag zonder gisteren’.
De theorie van Georges Lemaître wordt jarenlang betwist en zelfs door een vakgenoot wat lacherig als ‘de bigbangtheorie’ omschreven. Zijn inzichten blijven in de loop van de twintigste eeuw onderbelicht. Pas in de jaren zestig wordt zijn theorie algemeen aanvaard en langzaam maar zeker krijgt hij erkenning voor zijn baanbrekend werk. Ondanks enkele nominaties heeft hij nooit de Nobelprijs gekregen.
Heel opmerkelijk is dat Georges Lemaître ook een priester was. Zijn visies als kosmoloog en als priester wist hij echter perfect te scheiden. Geloof en wetenschap waren voor hem twee aparte werelden: de schepping en de oerknal wilde hij dan ook niet met elkaar verbinden. Dat lijkt vandaag misschien evident maar dat was het negentig jaar geleden zeker niet. Ook het Vaticaan had respect voor Georges Lemaître: het benoemde hem tot voorzitter van de Pauselijke Academie voor Wetenschappen.
Georges Lemaître stierf op 20 juni 1966 in Leuven.